رشد و افزایش عزت نفس

بخشی از کتاب رشد و افزایش عزت نفس :

۱. اینکه به مسائلی همچون سلیقه، نیازهای شخصی، ایمنی یا قضاوت صحیح، تا چه حد به اشتباه برچسب ملزومات اخلاقی زده شود. در برخی خانواده‌ها، وقتی پدر می‌خواهد خانه ساکت باشد اگر کودک سر و صدا کند، به او می‌فهمانند کارش از نظر اخلاقی اشتباه است. هم‌چنین در برخی خانواده‌ها رفتاری را گناه می‌دانند. برخی از کودکان این‌گونه تربیت می‌شوند که اگر به بودن با دوستان نیاز داشته باشند، احساس بد بودن بکنند. برخی کودکان اگر وظایفشان را فراموش کنند بد هستند، اگر مدل موی خاصی را دوست داشته باشند بد هستند، یا اگر در خیابان اسکیت‌سواری بکنند بد هستند. وقتی مسئله سلیقه است یا به انجام ندادن وظایف یا قضاوت اشتباه مربوط می‌شود ولی والدین کاری می‌کنند که کودک احساس کند از نظر اخلاقی کار اشتباهی انجام داده است، بنیان عزت نفس پایین را بنا می‌گذارند. توجه به این مسئله مهم است که برخی کلمات و عبارات بار اخلاقی سنگینی دارند. اگر به کودک بگویند که تنبل، خودخواه و شلخته است، موقعیت مزبور خیلی زود فراموش می‌شود، ولی همیشه این احساس که او مشکلی دارد با او می‌ماند.

۲. اینکه والدین تا چه حد در متمایز کردن رفتار از هویت سهل‌انگاری کنند. کودکی که دائماً درباره خطرات دویدن در خیابان موعظه می‌شود، عزت نفس بهتری خواهد داشت تا کودکی که وقتی به طرف خیابان می‌دود فقط به او می‌گویند که «پسر بدی» است. کودکی که «پسر بدی» است، این پیغام را دریافت می‌کند که خودش و رفتارش خوب نیستند. چنین کودکی یاد نخواهد گرفت که بین آنچه انجام می‌دهد و آنچه هست، تمایز وجود دارد. به این ترتیب، منتقد به عنوان بالغ، هم به رفتار او و هم به احساس ارزشمندی‌اش حمله خواهد کرد. والدین آگاهی که با دقت بین رفتار نامناسب و خوب بودن کودک تمایز قائل می‌شوند، کودکانی را پرورش می‌دهند که احساس بهتری درباره خود دارند و منتقد درونی‌شان خیلی ملایم‌تر است.

۳. فراوانی حرکات بیانگر منع‌کننده. فراوانی پیغامهای منفی والدین روی احساس اولیه ارزشمندی اثر می‌گذارد. وزیر تبلیغات هیتلر دریافت راز اینکه مردم دروغی را باور کنند فقط این است که آن دروغ به قدر کافی تکرار شود. این دروغ که شما آدم خوبی نیستید را همان بار اول که والدین دعوایتان کردند باور نکردید، بلکه انتقادهای مکرر والدین باعث شد که آن را باور کنید. برای اینکه پیغامی مثل «چه مشکلی پیش آمده؟» یا «تنبلی را کنار بگذار» در ذهن حک شود، باید بارها شنیده شود. اما پس از مدتی، نکته اصلی را جذب می‌کنید، که آدم خوبی نیستید.